Od jakiegoś czasu zmagam się z natrętną myślą, która jest śliska i trudna do uchwycenia. Czy kiedykolwiek zauważyłeś, jak religijna hipokryzja i aktywizm „Woke”, mimo swoich pozornych różnic, dzielą niepokojącą liczbę wad? U ich podstawy obie wydają się potykać o ten sam fundamentalny błąd: mylenie performatywnej cnoty z prawdziwą. To nie jest tylko luźna obserwacja, to wzór, który ujawnia coś głębszego o ludzkim zachowaniu, systemach wierzeń i dążeniu do moralnego statusu w dzisiejszym świecie. Jak trafnie zauważa Rob Henderson, „luksusowe przekonania” to idee przyjmowane przez elity, aby sygnalizować moralną wyższość bez ponoszenia osobistych kosztów. Te przekonania, niezależnie od tego, czy są owinięte w język wiary, czy sprawiedliwości społecznej, stawiają status ponad substancją, optykę ponad wpływem. Religijny hipokryta głosi pobożność z ambony, jednocześnie wykorzystując swoją pozycję dla władzy lub zysku, podobnie jak aktywista „Woke”, który popiera sprawiedliwość, ale wprowadza polityki, które czasami alienują te same społeczności, które twierdzi, że wspiera. Weź pod uwagę wybory w USA w 2024 roku: bastiony Demokratów, od dawna uważane za bastiony postępowych idei, odnotowały zaskakujące zyski Republikanów, szczególnie w społecznościach pracowniczych i mniejszościowych. Dlaczego? Wiele osób czuło, że retoryka „postępu” brzmi pustko, gdy chodzi o ich rzeczywistość, zmagania ekonomiczne, przestępczość czy kulturowe odłączenie. Ironia jest wyraźna: zarówno świętoszkowaty kaznodzieja, jak i performatywny aktywista noszą swoje przekonania jak maskę, myląc pozory z rzeczywistą zmianą. Ta poznawcza hipokryzja (gdzie działania zdradzają słowa) wynika z głębszego błędu: utożsamiania wyglądu z rzeczywistością. Termin „woke”, pierwotnie zakorzeniony w świadomości systemowej niesprawiedliwości, został przekształcony w pejoratyw, zredukowany do symbolu statusu dla niektórych i karykatury dla innych. Media społecznościowe wzmacniają to, przekształcając złożone ruchy w hashtagi i gorące opinie. Badanie z 2023 roku przeprowadzone przez Pew Research wykazało, że 62% Amerykanów uważa, że media społecznościowe sprawiają, że dyskusje polityczne są bardziej performatywne niż produktywne, a użytkownicy często stawiają na wirusową popularność kosztem rzeczowego dialogu. Podobnie, religijna hipokryzja kwitnie w środowiskach, gdzie moralne pozowanie, powiedzmy, publiczne pokazy pobożności, przyćmiewa osobistą odpowiedzialność. Oba przypadki ujawniają cykl pustych gestów: kazania, które nie przekładają się na współczucie, lub aktywizm, który nie odnosi się do systemowych problemów, takich jak ubóstwo czy nierówność w namacalny sposób. Ale tutaj zaczyna się robić interesująco... i niepokojąco. Ta wspólna wada dotyczy nie tylko jednostek; chodzi o systemy, które nagradzają performans ponad autentyczność. W instytucjach religijnych liderzy zdobywają wpływy, projektując świętość, nawet jeśli ich działania są sprzeczne z ich słowami. W przestrzeniach „Woke” wpływy pochodzą z sygnalizowania przynależności do „właściwych” spraw, nawet gdy te sprawy są oderwane od potrzeb marginalizowanych. Rezultat? Moralny rynek, gdzie cnota jest walutą, a najgłośniejsze głosy często mają najmniej do stracenia. Ramy „luksusowych przekonań” Hendersona są tu szczególnie obciążające: elity mogą sobie pozwolić na opowiadanie się za defundowaniem policji lub otwartymi granicami, ponieważ żyją w zamkniętych społecznościach lub wysyłają swoje dzieci do prywatnych szkół. Tymczasem społeczności pracownicze, które twierdzą, że reprezentują, ponoszą ciężar niezamierzonych konsekwencji. Więc co jest alternatywą? Jeśli performatywna cnota jest problemem, to prawdziwy wpływ, zakorzeniony w pokorze i odpowiedzialności, musi być odpowiedzią. Ale to wymaga konfrontacji z niewygodnymi prawdami. Dla religijnych oznacza to priorytetowanie żywej wiary nad publicznymi pokazami. Dla aktywisty oznacza to słuchanie społeczności, którym służą, zamiast głoszenia z wieży słoniowej. A dla nas wszystkich oznacza to kwestionowanie naszych własnych motywów: Czy szukamy prawdy, czy gonić za uczuciem bycia postrzeganym jako „dobry”?